se11
 
Bunkernummer
Se11
Oud Bunkernummer
ES11
Lokatie
Semmerzake
Toegankelijkheid
Volledig vrij
Aantal kamers

2 achteraan onderling verbonden kamers, een koepel en een sas

Aantal schietgaten
2
Type geschut
2 x MI
Bijhorende vuurrichting
Zuid - Zuidwesten
Origineel kadastraal perceel waarop de bunker werd gebouwd:
  • Semmerzake, Unieke Sectie, kadastraal perceel 751a (gedeeltelijk)
Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • Voor de bouw van de bunker werd een perceel onteigend ter grootte van 1 are 27 ca aan de zuidoostelijke hoek van dit grotere perceel landbouwgrond. Omdat het perceel direct aanliggend was aan de Boentweg, waren er in dit geval geen permanente of tijdelijke erfdienstbaarheden van toepassing.
    • De akte voor dit perceeltje werd verleden op 19 februari 1935 voor de totaalprijs van 1300 BEF aan Mevr Barbara De Wilde, weduwe van landbouwer Adolf Bernaert, beiden landbouwers te Semmerzake. De prijs werd bij het onderhandelen opgetrokken tot dit bedrag en was origineel begroot op 1175 BEF.
    • De akte voorzag in dit geval ook een jaarlijkse intrest op dit bedrag van 5% dat zou worden uitbetaald vanaf het tekenen van de akte. In dit geval kwam dit neer op 65 BEF per jaar.
  • Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
Huidige kadastrale perceelnummers van deze bunker:
  • Blijkbaar heeft men recent op het kadaster de unieke sectie gewijzigd in Sectie A. Alle percelen die vroeger geen Sectie hadden (uniek), worden voortaan voorafgegaan door de letter "A".
  • Het originele perceel 751a bestaat op zich ondertussen niet meer maar het perceeltje 751a werd ondertussen opgedeeld in perceel A751d, wat overeenkomt met de betonnen grenzen van de nog bestaande bunker Se11. De rest van het originele perceel 751a, werd perceel 751c.
  • De bunker was in elk geval al niet meer te koop in 1961 en zou dus opnieuw eigendom moeten zijn van de huidige eigenaar van het perceel waar hij origineel opstond. Wel heeft men hem blijkbaar dit keer toch wel een apart kadasternummer gegeven, los van het origineel waar hij ooit werd van afgescheiden.

Kadasterschets

Actuele kadasterschets horende bij het bunkertje Se11. Gezien hij gelegen was tegen de Boentweg, was er geen nood aan zowel tijdelijke of permanente erfdienstbaarheden. Dit alles kon gebeuren via de openbare weg, namelijk de Boentweg..

Actueel Kadaster

Op een actuele schets van het kadaster zie je dat het originele kadastrale perceel 751a niet meer bestaat. Ook hier heeft men het perceel (wel beperkt tot de betonnen grenzen) van de bunker een apart kadasternummer, in dit geval 751d gegeven. De rest van het originele perceel 751a, werd 751c.

Detail door verder in te zoomen op vorige kaart. Ondertussen heeft men wel de unieke sectie die vroeger altijd werd vermeld hier, gewijzigd in "A" zodat de respectievelijke betrokken percelen heden de naam A751d en A751c mee.

Deze bunker is volgens de lijsten van 1961 opnieuw verkocht geweest aan de originele eigenaars van het vroegere perceel 751a.

Luchtfoto Google Earth anno 2007 met centraal in zicht de bunker Se11 vlak naast de Boentweg.
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De bunker ligt op de rechter kant van de veldwegel met naam Boentweg, komende van de Opperweg
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het is een voorliniebunker op de rechter kant van het steunpunt Semmerzake tussen Se6 (265 m) en Se7 (255 m). Hij was in hoek opgesteld met de steunliniebunker Se10 (190 m) zodat ze samen een groter gezichtsveld en schietbereik hadden.
  • De schietsector van beide bunkers was de velden zuidoostelijk van de Aalbroekstraat.
Structuur van het bunkertje:
  • De bunker bestaat uit twee kamers die achteraan met elkaar verbonden zijn, en een toegangssas.
  • Achteraan de tweede kamer is een trap met stijgijzers naar de observatiekoepel.
Welke type wapens waren in de bunker opstelbaar + wat waren de schietsectoren:
  • De bunker was standaard voorzien voor de opstelling van Maximmitrailleurs. Daarnaast was hij eveneens voorzien om Hotchkiss- of Coltmitrailleurs te kunnen opstellen.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

  • Origineel volledig ommuurd met baksteen.
  • Volgens het bestek zouden deze bijkomend gecementeerd geweest zijn maar dit is zeker nooit zo geweest.
  • Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
  • De luiken voor de schietgaten alsook de bijkomende valse ramen waren uitgewerkt als gegalvaniseerde metalen platen waarop langs de buitenzijde houten raamprofielen waren gekleefd om het geheel nog explicieter het uitzicht van echte ramen te geven.
  • De beide schietgaten voor de mitrailleur zaten verborgen achter telkens 2 luiken openend in 2 richtingen van elk 0.50m x 1.40m (BxH).
  • De bunker had naast de ramen die schietgaten verborgen in totaal nog 4 identieke valse ramen, namelijk 1 op de linker zijkant, 1 op de achterzijde en 2 op de rechter zijkant.
  • Deze waren dan identiek uitgewerkt met dat verschil dat deze waren opgebouwd op een gefixeerde gegalvaniseerde metalen plaat van 1.00m x 1.40m (BxH)
  • In het gemetste muurtje dat verdwenen is en de originele toegang wat meer diende aan het zicht te ontrekken zat origineel nog een ossenoog uitgewerkt (een rond raampje) van 40 cm diameter. Dit is jammer genoeg volledig verdwenen.
  • Het bunkertje was voorzien van een vrij plat schilddak omwille van de aanwezige koepel. Dit werd opgetrokken in hout en de dakbedekking bestond uit rode Boomse dakpannen.
  • Het toegangssas werd uitgewerkt met enkele betonnen trappen en een sterfput.
  • Om de koepel te bereiken waren er vanuit de mitrailleurkamer 8 stijgijzers voorzien.
  • Vanuit deze koepel vertrok 3.00m stemdragerbuis om orders naar de mitrailleurschutters te kunnen doorgeven. Dit waren buizen van 1" op beide uiteinden voorzien van een trechtervormig uiteinde.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • Dit traliehekje was op zijn beurt aan het zicht onttrokken door een houten camouflagedeur van 1.00m x 2.00m (BxH).
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • Het geheel had globaal het uitzicht van een kleine woning.

Bouwplannen van de bunker

Terreinschets zoals terug te vinden bij de bouwplannen. Blijkbaar had men rondom de bunker en het bijhorende terrein geen afspanning voorzien en ging het onteigende perceeltje rechtstreeks op in het veld waar de bunker op de rand van werd gebouwd. De Boentweg loopt rechts naast de bunker.

Origineel grondplan van deze bunker met koepel.

Merk op welke massale betonnen wand werd voorzien achter de voorziene koepel. De betonnen wand is hier tot 1.90 meter dik.

Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan toont een dwarsdoorsnede doorheen de mitrailleurkamer met de koepel. Zoals bij de meeste bunkers met koepels diende in theorie het dak gedeeltelijk gesloopt te worden ten tijde van oorlog om de koepel bruikbaar te maken. In praktijk is het dak uiteindelijk zonder de plannen nog te wijzigen heel wat platter uitgewerkt zodat de koepel altijd boven het dak uitstak. Deze werd dan meestal in de vorm van een klokkentorentje of ventillatietorentje op het dak verborgen.

Dwarsdoorsnede CD bij hetzelfde grondplan loopt dwars door beide mitrailleurkamers. De centers van de schietgaten zijn aangeduid met kruisjes.

De bunker was rijkelijk voorzien van valse ramen. Op elke zijde is er bij de doorsnede al een vals raam zichtbaar.

Een herziene versie van het grondplan van deze bunker met koepel. Men heeft de koepel al iets minder ver van de mitrailleurkamer verwijderd en minder diep gestoken. Hierdoor wordt er wel al wat beton uitgespaard in het gedeelte van de koepel. Toch blijft men met diktes zitten tot 1.90 meter dik wat toch heel massief blijft.
Actuele toestand van deze bunker:
  • Heden ten dage is het bunkertje volledig vrij toegankelijk.
  • 1 schietgat is vrijgemaakt, het andere is nog altijd dichtgemetst.
  • Het blijft een zeer fraai bunkertje omwille van de vrij talrijke nog aanwezige restanten van baksteencamouflage.
  • Hij draag zeer duidelijk nog sporen van verschillende ooit aanwezige valse ramen.
Draagt de bunker nog sporen van de meidagen 40:
  • Gezien zijn locatie op de linie, draagt het bunkertje niet direct sporen van strijd.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Voorlopig zijn er niet direct anekdotes of verhalen aan deze bunker gekoppeld gekend.
  • Wel werd er al wat oude springtuigen en hulzen gevonden bij metaaldetectie na de oorlog in de directe nabijheid van deze bunker. Allicht zijn deze ook deels te koppelen aan op die velden uitgevoerde militaire oefeningen en niet noodzakelijk aan het oorlogsverleden van de structuren hier in de buurt.
Kostprijsschatting van het toenmalige bunkertje:
  • Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject E terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 72.689,88 Bef gekost hebben.
  • Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 103.189,88 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
Algemene foto's uit de oude doos (voor 2006 - chronologisch)
Originele situatie van het voetbalplein te Semmerzake in de jaren '70. Het geheel ligt in een ontgonnen put van een oude klei-ontginning. Dit fotootje dateert uit 1973. Op de achtergrond ziet u nog de bunker Se11 liggen op de rand van de veldwegel Boentweg. Het bunkertje Se10 moet juist naast dit fotootje op de rechter kant uit het beeld gevallen zijn. (Foto verkregen via Mr Antoine De Smet)
Een foto van de voorzijde van deze toch nog altijd fraaie bunker Se11 naast de Boentweg, anno 1995. (Foto Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)
De achterzijde en linker zijkant met de op dat moment vrij sterk overgroeide toegang gefotografeerd in dezelfde periode. (Foto Collectie Guido De Jong - Simon Stevin Stichting)
Beschrijvende foto's van de bunker vanaf 2006
Zicht op de bunker Se11 vanaf de zuidelijk van de bunker gelegen velden. Op de achtergrond de romp van de molen van Semmerzake.
De wijze waarop men de bunker normaal terugvindt langs de Boentweg, komende van de Opperweg.
Achterzijde met toch nog beperkt wat baksteencamouflage. Rechts het toegangssas.
Achterzijde en rechter zijkant vanaf de Boentweg.
De rechter zijkant met duidelijk nog sporen van 2 valse ramen.
Detailzicht op de baksteencamouflage waar nog duidelijk 2 valse ramen in te zien zijn.
Vooraanzicht en rechter zijkant met vooraan het oreillon.
Vooraanzicht anno 2007
Hetzelfde zicht anno 2012. Let op de boompjes.
Vooraanzicht en linker zijkant.
Detail van het rechter schietgat dat volledig vrij is.
Linker zijkant met opnieuw de sporen van 2 verdwenen valse ramen.
Linker zijkant en toegangssas
Detail van de restanten van de valse ramen. Merk op dat men hier origineel houten ramen had op bevestigd. Je ziet nog per raam de gaten voor de 4 houten blokken waarop ooit de ramen werden bevestigd op het beton. Op deze werden de houten ramen dan vastgemaakt op het beton. Deze techniek werd algemeen toegepast bij bunkers die volledig ommuurd waren bij een gemetste gevel.
Detail toegang.
Binnenzicht in de mitrailleurkamer meteen achter het toegangssas met het nog dichtgemetste schietgat.
Detail van dit schietgat. Wel zitten hier zeer merkwaardige donker groene kleuren waarvan het onduidelijk is of dit wel originele camouflagekleuren zijn. Meestal zijn deze kleuren bij dit type van bunkers (ommuurd met baksteen) lichtblauw.
De tussengang tussen de beide mitrailleurkamers. Links vooraan de toegang naar de koepel.
Zicht op links de toegang naar het sas, rechts de koepel.
Detail van de koepel. Alle klimijzers om de koepel ooit te bereiken zijn bij het ontmantelen van de bunker afgebrand. Links nog een beugel voor de bevestiging van de stemdragerbuis naar de mitrailleurkamers.
Detail van dit haakje. In feite een klassieke oude haak om buizen van 1 duim tegen een wand te zetten.
De tweede mitrailleurkamer met het reeds vrijgemaakte schietgat.
Detail van ditzelfde schietgat. Rechts op de muur nog heel duidelijk het richtteken voor het perfect haaks opstellen van de Maximmitrailleur voor het schietgat.
Zicht op de velden waar ook vroeger de bunker reeds uitkeek als schootsveld.
 
Vorige (Se10)
Vorige (Se10)
Volgende (Se12)
Volgende (Se12)